Ngày 15-11-2025, tại Hà Nội, Tạp chí Cộng sản tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Phát triển văn hóa, con người Việt Nam qua gần 40 năm đổi mới và những vấn đề đặt ra trong thực hiện mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Hội thảo là diễn đàn để các ban, bộ, ngành, cơ quan, tổ chức có liên quan và các nhà quản lý, nhà khoa học, nhà hoạt động thực tiễn thảo luận nhằm làm rõ những vấn đề lý luận - thực tiễn về phát triển văn hóa, con người Việt Nam qua gần 40 năm đổi mới, những yêu cầu mới đặt ra trong thực hiện mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Tham dự hội thảo có đại diện các ban, bộ, ngành, đoàn thể; các chuyên gia, nhà khoa học, nhà hoạt động thực tiễn trong lĩnh vực văn hóa, kinh tế, xã hội,…
TS. Nguyễn Thị Mai Anh phát biểu Đề dẫn Hội thảo_Ảnh: Văn Tú
Phát biểu Đề dẫn Hội thảo, đồng chí TS. Nguyễn Thị Mai Anh, Vụ trưởng, Trưởng Ban Văn hóa - Xã hội, Tạp chí Cộng sản khẳng định, trong sự nghiệp đổi mới đất nước, Đảng ta luôn coi trọng vị trí, vai trò của văn hóa, con người; các chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng và phát triển văn hóa, con người toàn diện luôn nhất quán, là cơ sở quan trọng để hoàn thiện thể chế, chính sách, phát huy các nguồn lực để thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Sau gần 40 năm đổi mới, nước ta đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển quan trọng, tạo ra nhiều chuyển biến tích cực và sâu rộng không chỉ trên phương diện chính trị, kinh tế, xã hội mà còn trong phát triển văn hóa và con người. Trong suốt quá trình đó, đến nay có thể khẳng định rằng chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật, từ chuyển đổi tư duy, nhìn nhận vai trò của văn hóa là nền tảng tinh thần, nguồn lực quý giá, quan trọng, là động lực cho phát triển, tới việc cụ thể hóa sự chuyển đổi về tư duy đó thành các chủ trương, đường lối, thể chế hóa thành các chính sách, lồng ghép vào quá trình xây dựng, triển khai các chiến lược, chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội. Trước yêu cầu của thực tiễn, trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động nhanh và khó lường, yêu cầu tiến hành tổng kết 40 năm đổi mới một cách toàn diện, hệ thống trên nhiều lĩnh vực đang được đặt ra, trong đó có những thành tựu trong phát triển lý luận về văn hóa, con người, đồng thời chỉ ra hướng phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 để văn hóa, con người Việt Nam thực sự trở thành “sức mạnh nội sinh” và “đột phá chiến lược”, góp phần thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của đất nước trong kỷ nguyên mới.
Hội thảo đã nhận được 58 tham luận và nhiều ý kiến phát biểu, trao đổi trực tiếp. Tham luận của các đồng chí: Đào Hồng Lan, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Y tế; Ngô Đông Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; TS. Đinh Thị Mai, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; PGS, TS Nguyễn Duy Bắc, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã tập trung nhấn mạnh cần thống nhất và nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị về vị trí, vai trò của văn hóa, con người đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc giai đoạn mới; không ngừng đổi mới nội dung tuyên truyền, giáo dục về xây dựng và phát triển văn hóa, con người, bảo đảm toàn diện, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm; chú trọng nội dung chăm sóc sức khỏe toàn dân, toàn diện - một nội dung cốt lõi, thể hiện rõ bản chất ưu việt và nhân văn của chế độ ta; bảo đảm hài hòa mối quan hệ giữa phát triển văn hóa và phát triển kinh tế, phát triển xã hội trong sự nghiệp đổi mới, qua đó nhằm phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam, hướng đến thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Các đại biểu: PGS, TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội; GS, TS Nguyễn Trọng Chuẩn, Phó Chủ tịch Hội Triết học Việt Nam; GS, TSKH Nguyễn Đình Đức, Đại học Quốc gia Hà Nội; GS, TS Đinh Xuân Dũng, nguyên Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận văn học nghệ thuật Trung ương, cùng nhiều đại biểu đã kiến giải rõ hơn một số vấn đề lý luận về văn hóa, con người với vai trò là nguồn lực và động lực trong phát triển kinh tế - xã hội; mối quan hệ giữa phát triển văn hóa với phát triển kinh tế, phát triển xã hội; cũng như yêu cầu phát huy các giá trị văn hóa, nhân tố con người trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam qua gần 40 năm đổi mới.
Các đại biểu cũng phân tích, đánh giá thực trạng xây dựng văn hóa, con người Việt Nam trong gần 40 năm đổi mới với những kiến giải khác nhau, song về cơ bản, các ý kiến thống nhất nhận định nhận thức về văn hóa của các cấp, ngành, địa phương ngày càng toàn diện hơn; thị trường sản phẩm và dịch vụ văn hóa ngày càng đa dạng, phong phú hơn với sự phát triển của các ngành công nghiệp văn hóa; công tác chăm lo, phát triển con người theo hướng toàn diện ngày càng được chú trọng hơn; các giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc ngày càng được lan tỏa, góp phần xây dựng môi trường văn hóa và xây dựng con người Việt Nam; công tác đấu tranh, phê phán, đẩy lùi cái xấu, cái ác, cái lạc hậu, chống các quan điểm, hành vi sai trái gây tác hại đến văn hóa, lối sống ngày càng được đẩy mạnh...
Bên cạnh đó, GS, TS Bùi Quang Thanh, Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam; GS, TS Phạm Hồng Tung, Đại học Quốc gia Hà Nội; PGS, TS Phạm Duy Đức, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cùng một số nhà khoa học cũng thẳng thắn chỉ ra những bất cập, hạn chế trong quá trình xây dựng văn hóa, con người Việt Nam, như nhận thức về vị trí, vai trò văn hóa, con người ở một bộ phận cán bộ, người dân ở một số địa phương chưa cao; vẫn còn tình trạng văn hóa chưa được quan tâm và phát triển tương xứng với kinh tế, chưa thật sự trở thành nguồn lực, động lực cho phát triển bền vững; thể chế văn hóa vẫn là “điểm nghẽn của điểm nghẽn” với nhiều bất cập cả về tư duy chính sách, kết cấu pháp lý, năng lực tổ chức và khả năng điều phối liên ngành, cụ thể là: hệ thống pháp luật và chính sách chưa đồng bộ, thiếu tính tích hợp và chiến lược dài hạn; thiếu thể chế điều phối liên ngành và liên cấp hiệu quả; xã hội hóa thiếu định hướng, dễ bị thương mại hóa và lệch chuẩn giá trị; bản sắc văn hóa dân tộc có nhiều nguy cơ mai một; tình trạng suy thoái đạo đức xã hội, tệ nạn xã hội có xu hướng gia tăng, nhất là trước những thách thức mới xuất hiện trong thời đại số, đe dọa sự phát triển toàn diện của con người Việt Nam, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng nguồn nhân lực của đất nước... Qua đó, các đại biểu đánh giá các cơ hội, thách thức và những vấn đề mới đặt ra trong phát triển văn hóa, con người Việt Nam gắn với việc thực hiện mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; kiến nghị một số giải pháp trong thời gian tới để phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới.
Kết luận Hội thảo, đồng chí PGS, TS Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản nhấn mạnh, 58 tham luận gửi đến Ban Tổ chức cùng nhiều ý kiến trao đổi phong phú, tâm huyết của các nhà lãnh đạo, nhà khoa học, nhà quản lý và các chuyên gia thực tiễn trong nhiều lĩnh vực là nguồn tư liệu quý báu, phục vụ công tác nghiên cứu lý luận, đóng góp thiết thực cho quá trình tổng kết 40 năm đổi mới và hoạch định định hướng phát triển đất nước trong giai đoạn tới. Đồng chí nhấn mạnh, gần 40 năm đổi mới đã tạo nên những chuyển biến quan trọng về văn hóa và con người, tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu trong kỷ nguyên mới, văn hóa và con người Việt Nam cần phải được quan tâm hơn nữa, phải thực sự trở thành “sức mạnh nội sinh” và “đột phá chiến lược” để đất nước phát triển nhanh, bền vững trong thời kỳ mới.
Hội thảo kết thúc trong tinh thần khoa học, thẳng thắn, trách nhiệm và xây dựng, mở ra nhiều hướng nghiên cứu và gợi mở quan trọng cho quá trình hoạch định chính sách văn hóa và phát triển con người Việt Nam trong giai đoạn tới.
58 tham luận gửi đến Ban Tổ chức và các ý kiến phát biểu, trao đổi trực tiếp tại Hội thảo là những ý kiến, tư liệu quan trọng, quý báu, tham góp vào nhiệm vụ tổng kết 40 năm đổi mới của đất nước đã và đang được triển khai sâu rộng trong hệ thống chính trị và trong nhân dân. Ban Tổ chức sẽ lĩnh hội, tiếp thu ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý thực tiễn về các đánh giá thành tựu, hạn chế trong xây dựng, phát triển văn hóa, con người Việt Nam qua gần 40 năm đổi mới; những vấn đề đặt ra và kiến nghị giải pháp cho thời gian tới để đạt các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030, 2045./.
